Çocuğunuz bireyselleşme evresine geçmesiyle birlikte hayatında birtakım zor kararlarla karşılaşır. Arkadaş edinmek ve uyum sağlamak birçok genç için önemli olduğundan, akran baskısının- örneğin madde veya alkol kullanımı- onların karar alma aşamalarında büyük bir etkisi olduğu gözlenir. Çocuklar zararlı bir şeye hayır dediklerinde arkadaşları tarafından kabul edilmeyeceklerinden korkabilirler. Gerekli olduğunda hayır deme becerisi de işte bu noktada öğretilmelidir. Ona tehlikeli durumlarda nasıl hayır diyeceğini öğretirseniz kararlarında kendini daha güvenli hissedecektir (uyuşturucu, alkol ve tütün vb. reddedebilmek için hayır diyebilmesi). Aşağıdakiler çocuğunuza hayır demeyi öğretmenizde rehberdir.
- ‘Hayır, teşekkürler.’ de: Bu kadarı yeterli. Bununla birlikte eğer sigarayı, birayı ya da maddeyi öneren kişi ısrar ederse çocuğunuz diğer taktiklerle ‘Hayır teşekkürler’ diyerek reddedecektir.
- Rekor kır: Çocuğunuza, ısrar eden kişiyi durdurmak ya da söyleyecek başka bir şey düşünene kadar zaman tanımak için, söyleyebildiği kadar hayır demesini söyleyin.
- Neden göster: Bu neden en basit olarak ‘Bunu yapmaya iznim yok’ ya da ‘Bu senin için kötü’ olabilir. ‘Bunu yapmak istemiyorum; bu beni hasta edecek’ ya da ‘Bunu yaptığın için ölebilirsin’ gibi sonuçları da belirtebilir. Önemli olan çocuğunuzun nedenini güvenle hayır diyerek belirtmesidir. Tartışamaya girmemek çocuğunuz için önemlidir; amaç önerileni reddetmektir.
- Oradan uzaklaş ya da öneriye aldırma: Bu her durumda işe yaramaz. Bazen çocuğunuz yalnız kalabilir ya da bazı durumlarda geçip gidemeyebilir.
- Konuyu değiştir ya da başka bir şey yapmayı teklif et: ‘Hadi ………. yerine ……… yapalım‘ diyerek çocuğunuz uyuşturucu, alkol ya da tütün önerisini reddetmekle kalmaz bir arkadaşının da onları kullanmasını engelleme olasılığına sahip olur.
- Kendinizi ileri sürün: Bu, yukarıdaki bütün taktiklerin önemli parçasıdır. Eğer çocuğunuz kendini savunabiliyorsa, önemli bir hayat becerisi öğreniyordur. Durumunuzu kendini hissettiren bir şekilde belirtmek yetişkinlerde değer verdiğimiz bir özelliktir, bu yüzden çocuğunuz bunu şimdi öğrenirse gelecekte daha iyi durumda olacaktır.
Uyuşturucuyu, alkolü ve tütünü reddetmenin en iyi yolunun bu maddeleri kullanmayan insanlarla vakit geçirmek olduğunu unutmayın. Çocuğunuza olumlu arkadaşlıklar kurmasında yardım edin ve çocuğunuzun faaliyetlerini izleyin.
Pratiğe Dökün
Çocuğunuza hayır demeyi öğretince, bunları onunla pratik yapmanız önemlidir. Farklı yaşlarda çocuklar farklı durumlarla karşılaşabilirler ve olabilecek durumlar için pratik yaptığınızdan emin olmanız önemlidir. Çocuğunuza birisi onu istemediği bir şeyi yapmaya zorladığında ne yaptığını sorarak başlayın. Sizin önerici rolünde olduğunuz birtakım oyunlar oynayın ve çocuğunuzun farklı yollarda ‘hayır‘ demesini sağlayın. Bitirdiğinizde çocuğunuz doğru kararı verecek güce sahip olduğundan kendini güvende hissetmelidir.
